محمد تربت‌زاده/

داعش مدت‌ها پیش از مرگ ابوبکر البغدادی به پایان رسیده بود. اصلاً آمریکایی‌ها هرچقدر هم که عملیات «کایلا مولر» یا همان عملیات کشتن ابوبکرالبغدادی را توی بوق و کرنا کنند، تقریباً تمام دنیا می‌دانند که البغدادی به لطف تلاش‌های محور مقاومت، مدافعان حرم و سپاه پاسداران، از مدت‌ها پیش از مرگش، خانه‌نشین شده بود. با این همه اما غربی‌ها دلشان می‌خواهد تار و مار کردن داعشی‌ها در منطقه را بزنند به نام خودشان! به همین خاطر هم بود که وقتی سخنگوی داعش حدود سه ماه پیش و پس از تأیید شدن خبر مرگ سرکرده این گروهک تروریستی، اعلام کرد «ابو ابراهیم الهاشمی القریشی» جانشین ابوبکرالبغدادی خواهد شد، ترامپ بلافاصله در توییترش نوشت که رهبر جدید داعشی‌ها را خوب می‌شناسد و اجازه نمی‌دهد او از ترفیع درجه‌اش زیاد لذت ببرد. رئیس جمهور آمریکا که آن زمان سرمست پیروزی‌اش در عملیات «کایلا مولر» بود اما فکرش را هم نمی‌کرد که توسط داعش فریب خورده باشد و رسانه‌ها چند ماه بعد اعلام کنند «القریشی» که ترامپ ادعا می‌کرد او را خوب می‌شناسد، اصلاً وجود خارجی ندارد و فرمانده جدید داعش شخصی است به نام «حاجی عبدالله»!

مرموز و ناشناخته

تا همین روز گذشته که گزارش جنجالی روزنامه «گاردین» منتشر شد، خیلی‌ها فکر می‌کردند رهبر جدید داعش همان «ابو ابراهیم الهاشمی القریشی» است و ارتش آمریکا هم بنا بر ادعای رئیس جمهور این کشور، روز به روز به محل اختفای او نزدیک‌تر می‌شود. گاردین اما روز گذشته به نقل از دو منبع اطلاعاتی غربی اعلام کرد نام کامل سرکرده جدید گروه تروریستی داعش «امیر محمد عبدالرحمن المولی الصلبی» است.

نام «المولی» اولین بار همزمان با انتشار خبر کشته شدن ابوبکرالبغدادی در رسانه‌ها منتشر شد. آن زمان نهادهای امنیتی آمریکایی اعلام کرده بودند «القریشی» با شخصی به نام «امیر محمد عبدالرحمان المولی» که با اسم «حاجی عبدالله» شناخته می‌شود در ارتباط است. تنها ردی که می‌شود از المولی در رسانه‌ها پیدا کرد، مربوط به همین ماجراست و رهبر جدید و ناشناخته داعش، مرموزتر از این حرف‌هاست که بشود با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت، برایش زندگی‌نامه‌ای معمولی به سبک سایر رهبران گروهک‌های افراطی و تروریستی نوشت!

رگ و ریشه ترکمانی

«المولی» باوجود ناشناس بودن در میان رسانه‌ها و مردم جهان، یکی از کلیدی‌ترین رهبران داعش است که طبق گفته «گاردین» نقش کلیدی در پایه‌ریزی ایدئولوژی «خلافت اسلامی» داعشی‌ها داشته و تا پیش از مرگ ابوبکرالبغدادی هم رهبری بخش‌های مهمی از تشکیلات این گروهک تروریستی را به عهده داشته است.

از زندگی شخصی رهبر جدید داعش هم فقط همین‌قدر می‌دانیم که در «تل عفر» و در یک خانواده ترکمانی عراقی به دنیا آمده و یکی از معدود کسانی است که اگرچه رگ و ریشه‌اش به اعراب نمی‌رسد اما ابوبکرالبغدادی او را به عنوان یکی از رهبران رده بالای تشکیلات خود پذیرفته است.

داعشی‌ها او را بیشتر با نام‌های مستعار «حاجی عبدالله» و «عبدالله قارداش» می‌شناسند. اگر خاطرتان باشد سخنگوی داعش نام مستعار «ابوابراهیم الهاشمی القریشی» یا همان رهبر خیالی داعشی را هم «عبدالله قارداش» عنوان کرده بود. به همین خاطر رسانه‌های غربی حالا می‌گویند دلیل اینکه نیروهای امنیتی آمریکا سه ماه پیش ادعا کرده‌اند عبدالله قارداش را می‌شناسند، تشابه اسمی میان این دو شخصیت بوده است!

اردوگاه بوکا

المولی مثل سایر رهبران داعش تحصیلکرده است و از دانشگاه موصل و در رشته علوم شریعت دانش‌آموخته شده است. سابقه آشنایی‌اش با ابوبکرالبغدادی هم برمی‌گردد به سال ۲۰۰۴ که توسط نیروهای آمریکایی دستگیر و به زندان «اردوگاه بوکا» در جنوب عراق منتقل شد. البغدادی آن زمان در اردوگاه بوکا برای خودش برو بیایی داشت و المولی هم پس از ورود به این زندان، جذب ایده‌های افراطی او شد. خیلی‌ها می‌گویند پایه‌های فکری «خلافت اسلامی» داعش همان زمان در اردوگاه بوکا و توسط البغدادی و المولی ریخته شد.

بر اساس گفته گاردین، المولی از ماه‌ها پیش از کشته شدن بغدادی، به عنوان جانشین او در نظر گرفته شده بود و حتی خود ابوبکرالبغدادی هم صلاحیت او را برای جانشینی تأیید کرده بود. کار حتی به جایی رسیده بود که وزارت خارجه آمریکا هم برای جلوگیری از جانشینی احتمالی‌اش پس از مرگ بغدادی برای سر او جایزه ۵ میلیون دلاری تعیین کرده بود! داعشی‌ها هم لابد از ترس کشته شدن رهبر جدیدشان، ترجیح دادند پس از مرگ بغدادی، یک شخصیت خیالی را به عنوان رهبر جدید معرفی کنند.

قتل‌عام ایزدی‌ها

المولی در ماجرای قتل‌عام ایزدی‌ها در سال ۲۰۱۴ نقش اصلی را ایفا می‌کرد. البته علاوه بر این، رهبری عملیات‌های جهانی و برون مرزی داعش هم به عهده او بود.

رویکرد المولی براساس گزارشی که گاردین به نقل از دو منبع اطلاعاتی ناشناس منتشر کرده، میدان دادن به جوان‌هاست و قصد دارد از طریق جذب جوان‌ها، داعش را یک‌بار دیگر زنده کند؛ موضوعی که کردهای عراق هم آن را تأیید کرده‌اند. یکی از مقام‌های ارشد کرد، به گاردین گفته است: «ما شاهد افزایش حملات داعش از اواسط سال گذشته هستیم که تمرکز آن بیشتر بر جنوب قرار دارد. هم اکنون ماهانه به طور متوسط ۶۰ حمله در عراق ثبت می‌شود که شامل ترورها، بمب‌های کنار جاده‌ای و حملات به نیروهای امنیتی می‌شود. شبکه روستایی گروهک داعش همچنان دست نخورده باقی مانده و در کل، اعضای داعش در عراق همچنان حقوق ماهانه دریافت کرده و در مناطق کوهستانی آموزش می‌بینند».

با وجود این بسیاری از نظریه‌پردازها معتقدند داعش برای همیشه به پایان رسیده است. به گفته این کارشناس‌ها حتی اگر بخش‌هایی از گزارش گاردین که ادعا می‌کند حمله‌های نظامی داعش یک‌بار دیگر رو به افزایش رفته است را باور کنیم، بازهم هیچ‌جوره نمی‌شود این حمله‌های تروریستی پراکنده را به حساب پروبال گرفتن دوباره داعشی‌ها گذاشت. با این همه اما افشای هویت رهبر جدید داعش، حسابی در رسانه‌های دنیا خبرساز شده و باید منتظر بمانیم تا ببینیم واکنش نهادهای امنیتی داخلی خودمان نسبت به احتمال قوت گرفتن دوباره فعالیت‌های داعش در منطقه چیست.